De aanschaf van een zadel, hoofdstel of tuigage is in de regel redelijk prijzig. Je wilt natuurlijk zo lang mogelijk plezier hebben van jouw aankoop. Goed onderhoud kan bijdragen aan een langere levensduur van jouw spullen. Er zijn verschillende producten op de markt voor het onderhouden van je leren zadel, hoofdstel en tuigage. Met veel verschillende keuzes is het lastig te bepalen welk product het beste is. Hoe voorkom je dat je leer snel achteruit gaat of zelfs gaat scheuren? Om antwoord te krijgen op deze vragen moeten we eerst kijken wat leer precies is en hoe je het kunt onderhouden.
Leer
Leder wordt gemaakt door het looien van huiden, waarbij de bederfelijke huid wordt getransformeerd in een duurzaam materiaal. Leder is pas leder als de huid gelooid en behandeld is. We spreken van verschillende soorten leder. Zo hebben we nerf- en splitleder.
Doordat de gelooide huid vaak te dik is om direct te verwerken wordt het leer in twee à drie lagen gespleten. De buitenste laag noemen we nerfleer. Dit is de opperhuid en deze vertoont alle natuurlijke plekken, zoals huidplooien, insectenbeten, littekens e.d. die in de huid aanwezig zijn. Dit deel wordt vooral gebruikt voor het aanzicht van lederen items.
De binnenste laag van het leer, het zogenaamde splitleder, is niet van dusdanige kwaliteit dat het direct gebruikt kan worden voor het vervaardigen van lederen items. Door het te verven, kunstmatig een nerftekening aan te brengen en te verstevigen met bijvoorbeeld een PU coating is het beter geschikt voor gebruiksvoorwerpen. Ook suède wordt gemaakt vanuit de split (lederspecialist, 2022).
Leder is een natuurproduct en moet daarom kunnen blijven ademen. Het leder onderhouden doe je door het leder te reinigen en te verzorgen. Dit zijn twee aparte handelingen. Na het reinigen moet je het leder ook verzorgen, want reinigen heeft een ontvettende werking. (Leder-onderhoud, 2022).
Producten
Er zijn een hoop verschillende producten op de markt, maar welk product is nu het beste? Soms zie je door de bomen het bos niet meer. Zoals hierboven al benoemd zijn er dus producten met een reinigende werking en een verzorgende werking. Wij geven een korte toelichting over de veelvoorkomende producten op de markt.
Ledervet
Dit is een product dat vrijwel iedere eigenaar kent. Vanaf jongs af aan wordt geleerd je zadel in te vetten met ledervet. Het proces is eenvoudig; met een kwastje smeer je een laagje vet over je tuigage waarna je het geheel inwrijft met een doek. Het is altijd een aardig karwei en alles komt uiteindelijk onder het vet te zitten, maar je krijgt er wel een mooi glimmend resultaat van.
Wat doet vet eigenlijk?
Met ledervet smeer je alle poriën van het leer helemaal dicht. Door het smeren van vet creëer je een filter over het leer heen waar niets meer doorheen trekt, zelfs geen verzorgende stoffen. Op die manier droogt het leer van binnenuit uit. Van buitenaf gezien is het prachtig glanzend leer, maar van binnen onherstelbaar uitgedroogd (Rozegarde, 2020).
Lederolie, -dressing of -balsem
Goede vloeibare olie, dressing of balsems sluiten de poriën van leer niet af, maar trekken in de poriën. Let wel op dat het een dun vloeibaar middel is. Van dikke olie, balsem of dressing raken de poriën van het leer net zo goed verstopt als van vet (Rozegarde, 2020).
Lederzeep
Als je leer echt goed wil verzorgen, dan is zadelzeep een bijzonder goed middel. Door het leer eerst goed schoon te maken met lederzeep, komt het verzorgende product daarna beter tot zijn recht. Tegenwoordig heb je lederzeep ook in vloeibare sprayvorm.
Tip: vergeet ook de onderzijde van je zadel niet. Juist de onderzijde van de kussens en zweetbladen komen in contact met transpiratie van je paard. Zweet en zout trekken door het dekje heen naar het leer toe en het leer kan hier slecht tegen (Rozegarde, 2020).
Leder Impregnatie | Liss Products
Een vrij nieuw product is leerimpregnatie. De impregnatie trekt in het leer, verzorgt het leer van binnenuit en biedt tegelijkertijd bescherming tegen invloeden van buitenaf (regen, vuil, zweet).
In tegenstelling tot andere verzorgende producten, is dit product niet op basis van vet c.q. olie. Sterker nog, leerimpregnatie zorgt ervoor dat vet niet in het leer trekt. Dat is vooral fijn bij het hoofdstel, waar je met huidvet, zweet en haren te maken hebt.
Daarnaast is het product ook waterafstotend, waardoor het leder goed beschermd is tegen invloeden van buitenaf. Het leder blijft wel ademen, maar leerimpregnatie voorkomt dat het leder gaat scheuren.
Doordat leerimpregnatie niet op basis van vet c.q. olie is gemaakt, zal het leder ook niet glad worden, waardoor je de impregnatie ook gemakkelijk kunt gebruiken op bijvoorbeeld het zitvlak van je zadel.
Lederreiniger | Liss Products
Ook een geheel nieuw product is zadelreiniger van LISS products. De meeste soorten zadelzeep zijn op basis van glycerine. Glycerine maakt het leer heel mooi schoon, maar droogt het leer ook uit. De zadelreiniger van LISS Products is milieuvriendelijk en duurzaam in gebruik. De reiniger droogt het leer niet uit, maar verzorgt het juist waardoor het langer mooi blijft.
Conclusie
Voor goed onderhoud en langdurig plezier van je harnachement is het heel belangrijk om het leer te verzorgen. Voorkom dat het leer uitdroogt en gaat scheuren.
Voordat je het leer behandelt met een verzorgend product, is het raadzaam om het leer eerst goed schoon te maken in de vorm van zadelzeep of -reiniger.
Vette producten maken het leer mooi en glimmend, maar pas op de het leer niet dichtgesmeerd wordt waardoor het van binnenuit nog steeds oud wordt en kan scheuren.
Voordelen vet c.q. olie:
- Het leer ziet er heel mooi uit;
- Het leer voelt in eerste instantie soepel aan;
- Het is waterafstotend.
Nadelen vet c.q. olie:
- Heeft vooral invloed op de buitenste laag van het leer;
- Smeert de buitenlaag in sommige gevallen dicht, waardoor het van binnen nog steeds uitdroogt;
- Het is glad;
- Geeft in sommige gevallen af op de (witte) rijbroek.
Voordelen zadelzeep c.q. -reiniger:
- Maakt het leer goed schoon, zodat verzorgende producten beter tot hun recht komen;
- Vaak gemakkelijk in gebruik door middel van sprayvorm.
Voordelen impregnatie:
- Leer wordt ook verzorgd van binnenuit;
- Is waterafstotend;
- Is vet c.q. vuilafstotend;
- Is niet glad en kan overal op gebruikt worden;
- Geeft niet af op kleding;
- Gemakkelijk in gebruik door sprayvorm.
Nadelen impregnatie:
- Heeft even tijd nodig om in te trekken, dus kan het beste gebruikt worden na het rijden.
Bibliografie
Leder-onderhoud. (2022). welkom bij leder onderhoud. Opgehaald van Leder-onderhoud: https://leder-onderhoud.nl/
lederspecialist, D. (2022). alles over leder. Opgehaald van de lederspecialist: https://delederspecialist.nl/nl_NL/i/Alles-over-leder/13
Rozegarde, E. (2020, april 8). zadelzeep, olie of toch ledervet? Opgehaald van bitmagazine: https://www.bitmagazine.nl/harnachement/zadelzeep-olie-of-toch-ledervet/122726/
